Op 6 juni 2019 is het voorstel voor de Wet elektronische publicaties bij de Tweede Kamer ingediend. Als het voorstel wordt aangenomen, worden bestuursorganen verplicht alle besluiten die niet tot een of meer belanghebbenden zijn gericht elektronisch te publiceren in een officieel digitaal toegankelijk publicatieblad, zoals een elektronisch Gemeenteblad of de digitale Staatscourant. In dit blog staan wij stil bij de wijze waarop elektronische bekendmaking door bestuursorganen gaat veranderen als gevolg van het wetsvoorstel.
Verdergaande verruiming van de elektronische publicatieplicht
Tot dusver geldt de verplichting tot elektronische publicatie in een officieel digitaal toegankelijk publicatieblad alleen voor de bekendmaking van algemeen verbindende voorschriften. Het voorstel behelst een belangrijke verruiming van de publicatieplicht, die zich ook uitstrekt tot openbare kennisgevingen van (ontwerp)besluiten en de daarop betrekking hebbende stukken in het kader van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure en andere openbare mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) besluiten.
Over het voorontwerp schreven wij eerder het blog ‘Verdergaande digitalisering van het bestuursrecht met de Wet elektronische publicatie algemene bekendmakingen en mededelingen’. Daarin zijn wij ingegaan op de uitgangspunten van de wet en gevolgen daarvan voor bestuursorganen, burgers en bedrijven.
Integrale publicatie van algemene overheidsbesluiten
Naast de nu al verplichte digitale bekendmaking van algemeen verbindende voorschriften moeten straks ook andere besluiten die niet tot een of meer belanghebbenden zijn gericht (zoals beleidsregels, concretiserende besluiten van algemene strekking en zaaksbeschikkingen) in een officieel elektronisch publicatieblad worden bekendgemaakt.
Voor sommige bijlagen bij algemene overheidsbesluiten geldt dat zij weliswaar op eenvoudige wijze digitaal toegankelijk kunnen worden gemaakt, maar vanwege aard of omvang niet verenigbaar zijn met het format voor publicatie in een officieel elektronisch publicatieblad. Hierbij valt te denken aan digitale kaarten die zijn opgebouwd uit meerdere lagen. Voorgesteld wordt om voor dit soort bijlagen de mogelijkheid van een gedeeltelijke bekendmaking op andere elektronische wijze op te nemen, door middel van een hyperlink.
Openbare kennisgevingen in het kader van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure en andere openbare mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) besluiten
Ook alle openbare kennisgevingen van terinzagelegging van (ontwerp)besluiten in het kader van de openbare voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht moeten volgens het voorstel worden in gedaan in een officieel publicatieblad. Openbare mededelingen of kennisgevingen met betrekking tot besluiten, waartoe de overheid op grond van bijzondere wetgeving is verplicht, moeten volgens het voorstel ook in een officieel publicatieblad worden gepubliceerd.
In de toekomst vindt de terinzagelegging zelf plaats zowel op elektronische wijze als op een door het bestuursorgaan aan te wijze fysieke locatie. De aanvulling van de fysieke terinzagelegging met een digitale toegang tot de stukken vereist wel dat bestuursorganen daartoe de nodige organisatorische en technische maatregelen nemen.
De stukken die horen bij een kennisgeving van een (ontwerp)besluit worden tevens op elektronische wijze bekendgemaakt
In veel wettelijke bepalingen (zoals bijvoorbeeld in het kader van de openbare voorbereidingsprocedure) is sprake van het ter inzage leggen van documenten in combinatie met een openbare kennisgeving daarvan. Voor dit soort stukken wordt voorgesteld deze niet integraal in een publicatieblad op te nemen. In plaats daarvan wordt gekozen voor een verplichting om deze op een andere elektronische wijze ter beschikking te stellen. Een kennisgeving van de terinzagelegging van de stukken moet een opgave bevatten van de plaats waar de stukken zijn in te zien. Ook moet zijn aangegeven hoe (kosteloos) elektronische toegang tot de stukken kan worden verkregen. Dit gebeurt door in de publicatie een hyperlink op te nemen naar de internetlocatie waar de stukken zijn te vinden.
Vangnetvoorziening van papieren afschrift
Door voornoemde verplichtingen voor bestuursorganen neemt de vindbaarheid en toegankelijkheid van overheidspublicaties toe. Voorkomen moet worden dat burgers die digitaal minder vaardig zijn of niet van digitale communicatie gebruikmaken, onvoldoende toegang hebben tot voor hen mogelijk belangrijke besluiten of stukken. Het wetsvoorstel kent daarom een vangnetvoorziening, die inhoudt dat de overheid op verzoek kosteloos een papieren afschrift verstrekt van een publicatie in een officieel elektronisch publicatieblad. Daarnaast blijft de huidige, fysieke terinzagelegging van stukken bestaan naast het elektronisch toegankelijk maken van deze documenten.
Conclusie
Als het voorstel voor de Wet elektronische publicaties wordt aangenomen, brengt dat verschillende formele wijzigingen met zich met betrekking tot het publiceren van (voorgenomen) algemene overheidsbesluiten, openbare kennisgevingen, mededelingen en onderliggende stukken, met name door het vervallen van de mogelijkheid van niet-elektronische bekendmaking. De voorgestelde wijzigingen sluiten aan bij de huidige uitvoeringspraktijk, waarin besluiten van algemene strekking veelal al elektronisch worden bekendgemaakt.