Luchthavenbesluit en nadeelcompensatie

Kern van de zaak

Aan een verzoeker om nadeelcompensatie kan niet worden tegengeworpen dat een nieuw juridisch regime alleen maar leidt tot verbetering, als het oude regime gebrekkig was. Als zo’n situatie zich voordoet, zal op een andere manier een vergelijking moeten worden gemaakt tussen de oude en nieuwe situatie.

Wat speelde er?

Appellante woonde tot medio 2019 in Dronten, op ca. 21 kilometer van de luchthaven Lelystad. Op 1 april 2015 is het luchthavenbesluit voor de luchthaven Lelystad in werking getreden, dat voorziet in een verlening van de start- en landingsbaan van de luchthaven, een ruimere openstelling van de luchthaven mogelijk maakt en een maximale geluidsbelasting geeft voor het nieuwe, intensievere gebruik van de luchthaven. Appellante heeft verzocht om nadeelcompensatie vanwege het luchthavenbesluit. Dit verzoek is door de minister van Infrastructuur en Milieu – in navolging van een advies van de Adviescommissie Nadeelcompensatie Infrastructuur en Milieu Luchthavenbesluit Lelystad – afgewezen, omdat de woning van appellant niet in waarde zou zijn verminderd.

De Adviescommissie wijst er daartoe op dat juridische normering van de geluidsbelasting ter plaatse van de woning van appellante niet verandert – zowel onder het oude als het nieuwe luchthavenbesluit lag de woning niet binnen een geluidscontour. Ook anderszins verandert de geluidssituatie door het nieuwe luchthavenbesluit maar beperkt, zodat er steeds potentiële kopers zijn die voor de woning van appellante eenzelfde marktwaarde over hebben als vóór het nieuwe luchthavenbesluit. In beroep oordeelde de rechtbank evenwel dat de Adviescommissie niet de geluidsbelasting in de elkaar opvolgende rechtsregimes met elkaar heeft mogen vergelijken. De minister had het advies om die reden niet aan zijn besluit ten grondslag mogen leggen.

Hoe oordeelt de Afdeling?

Anders dan de rechtbank, oordeelt de Afdeling dat de Adviescommissie terecht de opeenvolgende rechtsregimes met elkaar heeft vergeleken. Het oordeel van de rechtbank was gebaseerd op de Afdelingsuitspraak van 9 april 2008 (nr. 200705041/1

). Deze uitspraak zag echter op een bijzondere situatie: daar ging het om het geval waarin bij Schiphol ten onrechte eerst géén regime was vastgesteld om geluid te normeren. Een vergelijking met het daaropvolgende regime mét geluidsnormering, leidde juridisch tot een verbetering ten opzichte van de ongenormeerde situatie, terwijl deze verbetering feitelijk niet zonder meer bestond.

Die bijzondere situatie doet zich bij Lelystad niet voor. Zowel onder het oude als het nieuwe luchthavenbesluit was sprake van geluidsnormering. De twee rechtsregimes kunnen daarom wel degelijk met elkaar worden vergeleken. Dat het nieuwe luchthavenbesluit de groei van de luchthaven Lelystad faciliteert, maakt dit niet anders.

Wat kunt u met deze zaak?

Deze uitspraak ziet op zichzelf op zeer specifieke materie: de geluidsnormering bij luchthavens. Niettemin is het interessant om op te merken dat met het oog op nadeelcompensatie een oude juridische situatie in beginsel alleen met een nieuwe juridische situatie kan worden vergeleken, als de oude juridische situatie ‘juist’ was. In de bovengenoemde uitspraak van 9 april 2008 was immers het probleem dat de juridische verbetering in het geluidsregime tot op zekere hoogte fictief was – er wás immers eerst ten onrechte geen geluidsregime, zodat op papier ieder geluidsregime een verbetering met zich brengt. Daarom kon in dat geval de nieuwe, genormeerde situatie niet worden vergeleken met de oude, ongenormeerde situatie. Of anders gezegd: aan een verzoeker om nadeelcompensatie kan niet worden tegengeworpen dat een nieuw juridisch regime alleen maar leidt tot verbetering, als het oude regime gebrekkig was. Als zo’n situatie zich voordoet, zal dus op een andere manier een vergelijking moeten worden gemaakt tussen de oude en nieuwe situatie.

ABRvS 23 juni 2021, zaaknr. 201905069/1/A2

Nadeelcompensatie, luchthavenbesluit, vergelijking juridische regimes