Home Kennis Blockchain, ik verbind dus ik ben?

Blockchain, ik verbind dus ik ben?

5 juni 2017

Steeds meer mensen raken vertrouwd met het begrip blockchain. Terecht, want volgens deskundigen is blockchain de grootste technologische revolutie sinds het internet. Niemand lijkt de boot te willen missen: steeds meer gemeenten en overheidsinstanties gaan met deze technologie aan de slag. In de gezondheidszorgsector is het Zorginstituut de eerste om blockchaintechnologie toe te passen als functionele tool voor burger en zorgverlener. Pels Rijcken was nauw betrokken bij de ontwikkeling van 'Mijn Zorg Log' en reikte eerder dit najaar het juridisch certificaat voor deze nieuwe blockchaintoepassing uit. Hoe gaat 'Mijn Zorg Log' in zijn werk en welke uitdagingen werpt het project op?

Blockchain, what's to know? 

Blockchain kan worden omschreven als een decentraal digitaal logboek. In dit logboek worden transacties vastgelegd, maar Blockchain heeft daarnaast een aantal interessante kenmerken. Ten eerste wordt het logboek niet centraal, maar decentraal beheerd. Door anderen is al een treffende vergelijking gemaakt met het spelletje "ik ga op reis, en neem mee…". Elk 'reisvoorwerp' is een transactie. Het spel wordt gespeeld door een netwerk van computers, decentrale, digitale beheerders van hetzelfde dynamische transactieoverzicht. Transacties kunnen betrekking hebben op allerlei fysieke of virtuele goederen en diensten. Alle spelers kunnen controleren of de genoemde reisvoorwerpen en de volgorde daarvan juist zijn. Zowel de verschillende transacties (blocks), als de volgorde (chain) zijn versleuteld en worden door alle spelers digitaal beheerd. Hierdoor is frauderen met blockchain nagenoeg uitgesloten. Dit maakt snelle en veilige transacties tussen partijen  ("P2P") mogelijk. Voor meer informatie over de werking van blockchain lees het blog: Blockchain, ik verbind dus ik ben?

Mijn zorg log 

Het Zorginstituut Nederland heeft deze Blockchain-technologie op de zorg toegepast. Het ontwikkelde in het kader van een pilot een specifieke tool: "Mijn Zorg Log". Mijn Zorg Log kan gezien worden als een slimme, digitale zorgklapper. Het stelt de langdurige zorg voor als een keten van transacties, met als doel de administratie voor thuiszorghandelingen te stroomlijnen. Het logboek houdt bij welke thuiszorg een cliënt heeft ontvangen, doordat de cliënt dit zelf bevestigt via een app. Cliëntinformatie wordt via het logboek op betrouwbare wijze tussen de betrokken zorgpartijen gedeeld. De cliënt bepaalt hierbij zelf wie toegang heeft tot zijn of haar informatie. Deze pilot met blockchain in de zorg bleek zeer succesvol. Enkele resultaten zijn eerder dit jaar uit de doeken gedaan tijdens de Denktank IZO op 13 juni 2017.

Regie bij de cliënt

Mijn Zorg Log is niet alleen een praktische tool, maar is er ook op gericht om belangrijke randvoorwaarden te creëren. Zorggegevens zijn natuurlijk uiterst privacygevoelig. 'Mijn Zorg Log' maakt onderscheid tussen DAT- en WAT-informatie. DAT-informatie wordt opgeslagen in de blockchain zelf en geeft alleen aan dat er bepaalde transacties hebben plaatsgevonden. WAT-informatie is gedetailleerde, privacygevoelige informatie over de transacties in het logboek. Deze bevindt zich op beveiligde servers, waar een betrokken partij alleen toegang toe krijgt met instemming van de cliënt. Links in de blockchain zorgen ervoor dat geautoriseerde partijen DAT- met WAT-informatie kunnen verbinden. De gedachte is dat de regie over gezondheidsgegevens zo in handen van de cliënt blijft.

Smart-contracts

Het incorporeren van 'smart-contracts' in de blockchain maakt het mogelijk om zaken als declaratie en betaling direct te regelen. Een smart-contract is (in juridische zin) een computerprogramma opgeslagen in een van de blocks in de chain. Dit programma kan worden ingezet voor de automatische verwerking van een overeenkomst. Zo regelt 'Mijn Zorg Log' declaratie en betaling, na bevestiging door de cliënt, in één beweging door. De tool is er bovendien op ingericht om informatie uit te wisselen tussen meerdere zorgdomeinen.

Legal challenges 

Een tool als 'Mijn Zorg Log' biedt dus perspectief op een efficiënter, sneller en veiligere zorgadministratie. Tegelijkertijd roept gebruik van de technologie vragen op.

De eerste ligt voor de hand: is de privacy van de cliënt met blockchain inderdaad gewaarborgd? Het is in veel gevallen nog maar de vraag hoe de hedendaagse privacyregelgeving moet worden toegepast op deze nieuwe technologie. Uiteraard komen bij de verwerking van persoonsgegevens de regels van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) kijken. Vanuit Europese hoek nadert de inwerkingtreding van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) echter met rasse schreden. Welke rol speelt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP)?

Daarnaast moet op voorhand goed worden geregeld welke taken en verantwoordelijkheden alle actoren binnen de tool toebedeeld krijgen. Hoe wordt het toestemmingsvereiste vormgegeven? Wie mag gegevens bewaren, exporteren en verwijderen en onder welke omstandigheden?

Genoeg vragen om rekening mee te houden. Pels Rijcken is door het Zorginstituut nietachteraf, maar juisttijdensde ontwikkelfase benaderd. Daardoor was het mogelijk om de juridische vereisten voor Mijn Zorg Log integraal in het ontwerp te verwerken. Deze aanpak heeft voor de juridisch-technische haalbaarheid van het project een groot verschil gemaakt.

Voor de toekomst 

Blockchain lijkt niet meer te stoppen en het Zorginstituut heeft deze nieuwe uitdaging met beide handen aangegrepen. Een dergelijk project resulteert echter niet alleen in praktische en technologische innovaties, maar ook in juridische uitdagingen. Ook deze moeten worden gezien als een ontwikkeling vooruit, richting een bestendige digitale toekomst in de zorg. Pels Rijcken draagt hieraan graag zijn steentje bij.

Heeft u vragen of wilt u verder praten neem contact op met Jeroen Naves of Derek Tersmette.

Deel dit artikel via LinkedIn en e-mail