Tijdens een besloten feest bij Van der Valk geeft een barman twee drankjes weg aan bezoekers, die daar niet voor betalen. Van der Valk ontslaat de barman vanwege diefstal.
Mag Van der Valk tot ontslag op staande voet overgaan? Wat is de lijn in de rechtspraak?
Besloten feest
In het Van der Valk hotel in Hoorn vindt een besloten feest plaats. Het feest heeft een zogenaamde ‘open bar’ wat betekent dat voor een vast bedrag per gast drank wordt geschonken. In dit arrangement zijn bier, wijn, fris en binnenlands gedestilleerd inbegrepen. Twee bezoekers van het besloten feest, waaronder een collega van de barman, vragen aan de barman of hij ook buitenlands gedestilleerd (een Amaretto) voor hen wil schenken. Aanvankelijk weigert de barman dit, maar na enig aandringen voldoet hij toch aan hun verzoek. Twee dagen later wordt de barman op staande voet ontslagen. Volgens Van der Valk staat het weggeven van buitenlands gedestilleerde drank gelijk aan diefstal.
Barman wist dat het niet mocht
Van der Valk stelt dat de barman bekend was met de regel dat geen buitenlands gedestilleerde drank mocht worden geschonken op het feest. Volgens Van der Valk valt buitenlands gedestilleerde drank (met uitzondering van Bacardi) nooit onder het arrangement, en moet daar gewoon voor worden betaald. Daarnaast verwijst Van der Valk naar het Huishoudelijk reglement waarin staat dat het zonder toestemming weggeven van gratis consumpties of korting tot ontslag op staande voet kan leiden. Kortom, de barman wist dat het niet mocht. Dit blijkt volgens Van der Valk ook uit het feit dat de barman in eerste instantie weigerde om buitenlands gedestilleerde drank te schenken.
Verzoek tot vernietiging ontslag
De barman verzoekt de kantonrechter om het ontslag te vernietigen omdat er volgens hem geen sprake is van een dringende reden voor een ontslag op staande voet. Volgens de barman was hem voorafgaand aan het feest niet meegedeeld dat hij bepaalde drank niet aan de gasten mocht schenken. De barman stelt dat hij de drank niet met opzet heeft weggeven en zeker niet de opzet had om Van der Valk te benadelen.
Ontslag op staande voet: dringende reden vereist
Een ontslag op staande voet is een ingrijpende maatregel met verstrekkende gevolgen voor de werknemer. Zo heeft de werknemer in beginsel geen recht op een transitievergoeding of een WW-uitkering. Om deze reden kan een werknemer slechts op staande voet worden ontslagen wanneer hiervoor een dringende reden aanwezig is. Volgens de wet worden als dringende redenen aangemerkt zodanige daden, eigenschappen, of gedragingen van een werknemer, die tot gevolge hebben dat van de werkgever redelijkerwijs niet gevergd kan worden de arbeidsovereenkomst te laten voortduren. In de rechtspraak is bepaald dat bij de beoordeling of sprake is van een dringende reden alle omstandigheden van het geval moeten worden betrokken. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gekeken naar de ernst van hetgeen de werknemer wordt verweten, de duur van de dienstbetrekking, het eerdere functioneren van de werknemer, alsmede zijn persoonlijke omstandigheden.
Oordeel kantonrechter: ontslag onterecht
Volgens de rechter is de barman niet zodanig over de schreef gegaan dat dit een ontslag op staande voet rechtvaardigt. Er is volgens de rechter geen sprake van een dringende reden. Hierbij weegt de rechter mee dat sprake was van een open bar, dat één van de gasten aan wie de barman een drankje weggaf een collega van hem was en dat het feest door een andere collega was georganiseerd. Ook neemt de rechter bij zijn oordeel in aanmerking dat de barman altijd naar behoren heeft gefunctioneerd en dat hij niet eerder in de fout is gegaan. Daarnaast is volgens de rechter geen sprake van diefstal, omdat de barman zich geen goederen heeft toegeëigend en zichzelf niet op enigerlei wijze heeft willen bevoordelen. Van der Valk had om deze reden moeten volstaan met een minder ingrijpende maatregel zoals een waarschuwing of een boete.
Regels in personeelshandboek
Het is verstandig om in een personeelshandboek te waarschuwen dat bepaalde gedragingen tot ontslag kunnen leiden (zie hierover mijn eerder blog over interne gedragsregels). Omdat de werknemer hierdoor rekening kan houden met de consequenties van zijn gedrag, zal een rechter sneller oordelen dat ontslag gerechtvaardigd is. De rechter volgt echter niet altijd de regels in een personeelshandboek maar toetst zelfstandig of de verweten gedraging ernstig genoeg is voor ontslag, waarbij aandacht wordt geschonken aan de persoonlijke omstandigheden van de werknemer. Dit blijkt ook uit deze uitspraak. Ondanks dat in het huishoudelijk reglement van Van der Valk staat dat het zonder toestemming weggeven van gratis consumpties tot ontslag op staande voet kan leiden, vindt de rechter dit in het licht van de omstandigheden van het geval in deze zaak een te zware straf.
Geringe waarde
Het feit dat het wegnemen of weggegeven van een product slechts een geringe schade toebrengt, staat er niet altijd aan in de weg dat sprake is van een dringende reden. Zo is eerder in de rechtspraak aangenomen dat het opeten van een geopend zakje pinda’s, het stelen van een pen of het meenemen van een pak Optimel voldoende aanleiding was om over te gaan tot ontslag op staande voet. Anderzijds was het eten uit een geopend bakje cashewnoten en het meenemen van twee blikken motorolie in twee andere zaken niet voldoende voor een ontslag op staande voet. In dit rijtje past nu ook het weggeven van twee gratis drankjes.
Conclusie
Uit deze rechtspraak blijkt dat iedere zaak op zich staat en dat veel betekenis toekomt aan de omstandigheden van het geval. Het voeren van een strikt consequent en kenbaar beleid kan er toe leiden dat deze omstandigheden in het voordeel van de werkgever worden uitgelegd en dat een ontslag op staande voet stand houdt.
Bron: Rechtbank Noord-Holland 8 mei 2018, ECLI:NL:RBNHO:2018:3884