Wie bij de Nederlandse orde van advocaten zoekt op ‘gemeente’ onder ‘kantoren’, treft 19 gemeenten die eigen advocaten in dienst hebben. De gemeente Rotterdam spant (samen met Amsterdam) qua omvang de kroon met dertien advocaten. “We krijgen regelmatig het verzoek om eens uit te leggen hoe we dat hier georganiseerd hebben”, zegt Verheij-van Belle
Volle breedte
Vanwege haar omvang heeft Rotterdam als grote stad in absolute zin met veel juridische kwesties te maken. Omdat de gemeente niet voor elk wissewasje een extern advocatenkantoor wilde inhuren, werd jaren geleden besloten om een team met advocaten in dienstbetrekking op te zetten. Het team groeide naar dertien advocaten en is verder ontwikkeld. De in huis gevestigde advocaten adviseren en procederen nu in de volle breedte, ook in complexe kwesties. De gemeente Rotterdam heeft daarnaast behoefte aan dienstverlening door externe advocaten. Verheij-van Belle legt uit: “Ons team bestaat hoofdzakelijk uit advocaten met een civielrechtelijke achtergrond en bestaat uit specialisten. De mix van specialisaties is zo goed mogelijk afgestemd op de behoefte van de gemeente. We werken daarnaast, en inmiddels ook al vele jaren, samen met Pels Rijcken op basis van aanbesteding van advocatuurlijke diensten. De samenwerking met Pels Rijcken is goed. Specifiek voor ons interne advocatenteam heeft het een meerwaarde dat ook confraterneel kan worden overlegd, op dossierniveau, maar ook breder. Je kunt samen het kritische gesprek net wat makkelijker voeren en dat biedt Pels Rijcken-advocaten soms een diepgaander inzicht in een dossier, maar ook in hoe de gemeente werkt.”
Scherpte in adviesvraag
Het team van Verheij-van Belle is daarin niet alleen adviseur over inhoudelijke kwesties, maar ook voor de inzet van advocaten van Pels Rijcken. “Als de gemeente Pels Rijcken wil inschakelen, is daarvoor een akkoord nodig vanuit het interne advocatenteam. Hiervoor is een meldpunt ingericht: het meldpunt advocatuur. Een aanvraag voor inschakeling van Pels Rijcken wordt goedgekeurd als er intern geen expertise of capaciteit is om een kwestie op te pakken. Verder ondersteunt het meldpunt advocatuur bij het verscherpen van adviesvragen.”
Niet alleen de specialistische expertise van de Pels Rijcken-confrères, maar ook de omvang van het externe kantoor is nodig. “Soms is er een zaak waar je bijvoorbeeld vijf advocaten voor nodig hebt. Dat kunnen we binnen ons team niet opvangen. Hetzelfde geldt voor zeer arbeidsintensief werk van het opzoeken van jurisprudentie. Er werken bij ons geen advocaat-stagiairs om dergelijke tijdrovende klussen op te pakken.”
Specialisten
Een van de specialismen die momenteel steeds meer aandacht vraagt, betreft kwesties op het gebied van gegevensuitwisseling en ICT, bij Pels Rijcken samengebracht in de sectie Innovation, Privacy and Technology (IP&T). Daarnaast zijn de dit jaar in werking getreden Omgevingswet en de ontwikkelingen in het bestuursrecht, zoals de Wet versterking waarborgfunctie Awb belangrijke onderwerpen voor de gemeente.
“Rotterdam is een bouwende stad en we hebben veel mooie en grote evenementen, zoals recent bijvoorbeeld de Grand Départ van Tour de France Femmes. Dat alles leidt tot veel adviesvragen. De uitdaging is om als adviseur een echte bijdrage te leveren aan het verder brengen van projecten, maar daarbij nooit de rechtmatigheid uit het oog te verliezen.” De adviseur moet zich steeds afvragen waaraan de cliënt behoefte heeft en waarvoor het gevraagde advies dient, zegt hij. “In Rotterdam wordt directheid in de advisering meestal gewaardeerd: moeten we links of rechts, is het a of b? Dit terwijl op een juridische vraag zelden een zwart/wit antwoord te geven is. Het echte adviestalent komt dan boven. Zo kun je in een samenvatting van stukken zonder veel mitsen en maren zeggen waar het op staat, in de trant van: ‘als ik u was, zou ik …’ en dan in de onderbouwing het verder toelichten en de nuance toevoegen.”
Samen optrekken
Bij juridische kwesties met grotere maatschappelijke en politiek-bestuurlijke impact, trekken de advocaten van binnen en buiten het gemeentehuis nauw samen op. In de advisering komt soms het invulling geven aan de advocatuurlijke kernwaarde van onafhankelijkheid op tafel, zegt Verheij-van Belle. “Voor ons als advocaten in dienstbetrekking geldt die kernwaarde net zo goed, en dat is nog eens extra geborgd in een professioneel statuut. Dat is niet voor alle collega’s bekend en vanzelfsprekend. En vanuit die onafhankelijke positie, is het in het belang van de rechtsstaat dat wij als advocaten de overheid er duidelijk op wijzen wanneer een bepaald beleidsvoornemen wel kan, eventueel via een andere weg, maar ook als het juridisch niet kan, moet je dat zeggen. Dat vereist lef en handigheid. Het is dan prettig om samen op te trekken met de advocaten van Pels Rijcken en elkaar daarin te steunen en te helpen.”
